Week van niet-aangeboren hersenletsel: een blik achter de schermen van onze revalidatie
Naar aanleiding van de week van het niet-aangeboren hersenletsel (11 tot 17 oktober) kregen we de kans om, samen met hoofdverpleegkundige Gerrie De Haes, een blik te werpen op de werking van de revalidatieafdeling. Ook Kobe, een 20-jarige revalidant van de afdeling, vertelt ons zijn verhaal onderaan.
Op welke manieren kan iemand met een niet-aangeboren hersenletsel (NAH) krijgen?
“De meest gekende oorzaak van een niet-aangeboren hersenletsel (NAH) is de beschadiging van de hersenen door een cerebrovasculair accident (CVA) of beroerte. Hierbij knapt een bloedvat in de hersenen (hersenbloeding) of raakt het verstopt (herseninfarct). Andere veelvoorkomende oorzaken zijn een herseninfectie (encefalitis), een hersentumor of een schedeltrauma. Voorbeelden van hersentrauma zijn een val van een trap, een verkeersongeluk of in het algemeen tal van incidenten waarbij het hoofd terechtkomt op een hard voorwerp of ondergrond.”
Wat zijn de gevolgen van een niet-aangeboren hersenletsel?
“De gevolgen van NAH verschillen van persoon tot persoon, afhankelijk van onder meer de plaats van het letsel, de ernst van de beschadiging en de leeftijd waarop het letsel is ontstaan. Sommige gevolgen zijn goed zichtbaar, bijvoorbeeld in de manier waarop iemand zich beweegt of spreekt. Maar de gevolgen kunnen ook (min of meer) onzichtbaar zijn, omdat het gaat om veranderingen in het denken en onthouden, de emoties, de gevoelens en het gedrag. Een persoon met NAH is daarom vaak aangewezen op langdurige hulpverlening.”
Iedereen kan dus op de afdeling terecht komen?
“Onze afdeling is een gespecialiseerde afdeling voor revalidatie van verschillende patiëntengroepen waaronder patiënten met NAH. Bij patiënten met NAH denkt men vooral aan geriatrische patiënten. Nochtans is onze patiëntenpopulatie heel divers qua leeftijd, gaande van jongeren tot ouderen.”
Hoe zit de werking van de afdeling in elkaar? Welk behandeltraject volgt een revalidant?
“De patiënten starten niet bij ons, wij zijn dus niet de eerste afdeling. Wanneer er een patiënt binnenkomt met een beroerte of een ongeval passeren ze meestal eerst via spoed en/of intensieve zorgen. Vervolgens verplaatsen ze zich naar heelkunde of inwendige. Pas wanneer een patiënt min of meer stabiel is komt hij bij ons op de revalidatieafdeling terecht. Dit is in theorie. Vaak zien we in de praktijk dat de doorstroom in een ziekenhuis hoog is en er een tendens optreedt waarbij de patiënt sneller wordt ontslagen op de heelkundige of inwendige afdeling. Hierdoor kan het zijn dat een patiënt op een acute manier bij ons terecht komt. Gezien hoe sommige patiënten bij ons terecht komen is het belangrijk dat je verpleegkundigen hebt die capabel zijn om zo een acute situatie aan te kunnen.”
“Revalidatie is een ingewikkeld en langdurig proces. Door de verworven beperkingen werd het leven van de revalidant plotseling en ingrijpend omgegooid. Er verandert veel op verschillende vlakken. Daarom wordt er tijdens de revalidatie vanuit verschillende invalshoeken aan de situatie gewerkt. Een specifiek revalidatieprogramma wordt uitgewerkt door een multidisciplinair team van medewerkers. Iedere medewerker geeft vanuit zijn/haar eigen deskundigheid inhoud aan het revalidatieproces. Van de revalidant wordt een actieve inbreng verwacht waarbij het team hem begeleidt en motiveert. Het is hierbij steeds de bedoeling om de onafhankelijkheid en zelfredzaamheid van de revalidant zo optimaal mogelijk te herstellen door het programma af te stemmen op zijn specifieke noden, hierbij rekening houdend met zijn mogelijkheden, wensen en toekomstperspectieven. Ook zijn belangrijke naasten betrokken bij het revalidatiegebeuren.”
Wat is het verschil tussen een verpleegkundige op de revalidatieafdeling en een verpleegkundige op een klassieke verblijfsafdeling?
“We werken in een multidisciplinair team en iedereen in dit team speelt daarin zijn eigen rol. Een revalidatieverpleegkundige heeft veel aandacht voor zelfzorg en zelfzorgondersteuning en daar zit het grootste verschil. Ze coachen revalidanten om een zo hoog mogelijk niveau van zelfzorg te bereiken. Ze oefenen de vaardigheden, aangeleerd binnen therapie, samen met de revalidant verder in op de afdeling. Zelfzorg, educatie, begeleiding en coördinatie zijn dan ook de vier belangrijkste pijlers van de revalidatieverpleegkunde. We proberen hierbij bovendien niet enkel de revalidant maar de hele familie te betrekken. Ze coördineren mee de zorg en therapie en trachten steeds de wederzijdse verwachtingen tussen revalidant, familie en het multidisciplinaire team op elkaar af te stemmen. Dit maakt de job zo mooi want je creëert een langdurige relatie met de revalidant en zijn familie. De dankbaarheid die we hier achteraf voor terugkrijgen betekent heel veel voor ons.”
Welke aspecten moet een revalidatiepatiënt opnieuw leren?
“Neglect is bijvoorbeeld zo’n onzichtbaar gevolg van een hersenletsel dat regelmatig voorkomt. Het kan herstellen in de eerste weken, maar het kan ook blijvend zijn. De revalidant is zich dan minder bewust van wat zich links (na beschadigingen in de rechter hersenhelft) of rechts (na beschadigingen in de linker hersenhelft) van zijn lichaam afspeelt of in de omgeving gebeurt. Iemand met neglect zal bijvoorbeeld de krant maar aan één zijde lezen, een bord maar voor de helft leeg eten of bezoek aan één kant van de kamer niet opmerken. Tijdens de therapie gaan we dan extra aandacht geven aan de aangedane zijde van zijn lichaam zodat deze extra gestimuleerd wordt.”
“Een ander typisch gevolg van een NAH is apraxie. Iemand met apraxie heeft moeite om bepaalde handelingen uit te voeren. De revalidant zal bijvoorbeeld zijn haren kammen met een tandenborstel. Het kan ook zijn dat mensen met apraxie niet meer weten hoe zich te wassen. Alledaagse handelingen vormen voor hen een struikelblok. Hier is het de taak van de therapeuten en revalidatieverpleegkundigen om het oefenen van deze vaardigheden te stimuleren tijdens zijn verblijf op onze afdeling.”
Getuigenis van Kobe, een 20-jarige student bouwkunde die simpelweg van zijn fiets viel tijdens een avondje uit met vrienden. We spreken Kobe terwijl hij in de oefenruimte van Revalier zit.
Kobe, kan je mij eens vertellen wat jou is overkomen?
“Begin juni ging ik wat drinken met vrienden. Toen ik op mijn fiets wou springen, ben ik simpelweg gevallen. En nee, ik had geen alcohol gedronken, want ik zat in de examenperiode. Het was niet meer dan een ongelukkige val van mijn fiets. Toen ging alles heel snel. Voordat ik het wist werd ik afgevoerd naar het ziekenhuis waar ik 6 weken heb vertoefd”.
Wat had je overgehouden aan die val?
“Ik had een hersenbloeding, druk op de hersenen, een hersenschudding en een gebroken kaak. Ik heb eventjes op intensieve zorgen gelegen en ben dan overgeplaatst naar de revalidatieafdeling en midcare. In juli en augustus moest ik 3x per week naar de revalidatie, in september werd dit teruggeschroefd naar 2x per week en sinds oktober moet ik nog maar 1x per week naar hier komen. Ze hebben me later gezegd dat de eerste weken vlot waren verlopen bij mij. Wat een geluk blijkt te zijn want dit zijn toch wel de belangrijkste weken voor het herstelproces.”
Heb je veel moeten leren of terug aanscherpen?
“Ik heb volledig opnieuw moeten leren lopen en ook fijne motoriek liep stroef. Ikzelf weet hier niet heel veel meer van. Blijkbaar heb ik ook opnieuw moeten leren slikken maar ging dit redelijk vlot bij mij. Dit kon ik alweer na een paar dagen. Nu mag ik gaandeweg terug beginnen met sporten, hoewel contactsport niet meer mag. Ik ben nu al twee weken terug aan het voetballen en buiten dat het kort draaien wat als een belemmering aanvoelt, lijkt het voor de rest allemaal goed te gaan”.
Je zei dat je nog 1x per week naar hier moet komen. Wat ben je bijvoorbeeld nu aan het doen?
“Ik ben nu twee oefeningen door elkaar aan het maken. Links moet ik de nummertjes zoeken en combineren met de juiste titel en rechts moet ik zoeken naar het uur dat een televisieprogramma begint. Dit zijn altijd wisselende oefeningen maar ik ondervind geen last meer.”
Hoe heb je jouw verblijf op de revalidatieafdeling ervaren?
“Heel goed, iedereen was super vriendelijk tegen mij. Ik ben met open armen ontvangen. In het begin had ik het moeilijk omdat ik iedereen moest missen vanwege corona. Hierdoor mocht ik maar twee uurtjes per dag bezoek krijgen wat al snel als heel eenzaam en alleen aanvoelde. Toen alles voor mij opnieuw helder werd, kon ik mijn vrienden terug videocallen. Dit deed mij dan ook enorm goed.
Gerelateerde nieuwsberichten
Dag van de kinesitherapeut
Op 8 september wordt kinesitherapie wereldwijd in de spotlight gezet. Ook onze toppers werden vandaag verwend met heerlijke...
Dag van de fietshelm
Op woensdag 10 april organiseerde de Hersenletsel Liga de eerste Dag van de Fietshelm in Vlaanderen. Binnen onze diensten spoed, intensieve, neurochirurgie, revalidatie en het ambulante platform binnen Revalier zien we jammer genoeg vaak fietsers met ernstige hoofdletsels, die vaak leiden tot onomkeerbare hersenletsels. De zichtbare (fysiek) en vaak onzichtbare (cognitieve) gevolgen draag je...
Symposium Traumazorg in Lier: van huiskamer tot slagveld
Het HeiligHartziekenhuis van Lier werd recent door de Duitse organisatie Deutsche Gesellschaft für Unfallchirurgie (DGU) erkend als Regionaal traumacentrum. Ons multidisciplinair traumacentrum dat zorgt voor de opvang, behandeling en revalidatie van patiënten na kleine of grote ongevallen, voldoet daarmee aan strengste internationale standaarden. Graag nodigen we de zorgprofessionals (huisartsen, kinesisten,...